พลวัตสถาปัตยกรรมพื้นถิ่นลาหู่ในพื้นที่ภาคเหนือตอนบนของประเทศไทย

Abstract

บทความนี้สังเคราะห์ผลวิจัยในกลุ่มหัวข้อ พลวัตสถาปัตยกรรมในอาเซียน เกี่ยวกับสถาปัตยกรรม พื้นถิ่นลาหู่และการเปลี่ยนแปลงในพื้นที่ภาคเหนือตอนบนของประเทศไทย จังหวัดเชียงใหม่ และเชียงราย กรณีศึกษา หมู่บ้านขอบด้ง อำเภอฝาง จังหวัดเชียงใหม่ และหมู่บ้านห้วยน้ำริน อำเภอเวียงป่าเป้า จังหวัดเชียงราย ทั้งสองหมู่บ้านที่เลือกศึกษาตั้งอยู่บนพื้นที่ลาดเชิงเขา และมีรูปแบบสถาปัตยกรรมที่หลากหลายทั้งดั้งเดิมและแบบสมัยใหม่ ได้ตั้งโจทย์การศึกษาในเรื่อง ปัจจัยการเปลี่ยนแปลงของลักษณะสถาปัตยกรรมพื้นถิ่นในประเทศไทย โดยเฉพาะกลุ่มชาติพันธุ์ลาหู่ ทำการศึกษาปัจจัยครอบคลุมนโยบายการพัฒนาจากภาครัฐ และการส่งเสริมอาชีพจากศูนย์พัฒนาโครงการหลวง รวมถึงองค์กรต่างๆ จากการเปลี่ยนแปลงทางสังคม การเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิต การเกษตร การดำรงไว้ซึ่งชาติพันธุ์ของตน เพื่อหาความเชื่อมโยงถึงสาเหตุแห่งการเปลี่ยนแปลง ผลการวิจัยครั้งนี้ชี้ให้เห็นถึงสภาพสังคมและวิถีชีวิตที่เปลี่ยนไปอย่างรวดเร็วของวิทยาการสื่อสาร ของโลกาภิวัตน์ในประเทศไทย ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงลักษณะที่อยู่อาศัยซึ่งเป็นสิ่งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ นอกจากนี้การรับเอาวัฒนธรรมการปลูกสร้างเรือนแบบอย่างคนไทยเข้าไปประยุกต์กับเรือนลาหู่ ทำให้ในปัจจุบันเรือนลาหู่มีรูปแบบเปลี่ยนแปลงไปจากเดิม จากเรือนแบบดั้งเดิมไปเป็นเรือนแบบสมัยใหม่ จนแทบไม่เหลือเค้าโครงของเรือนแบบดั้งเดิม เนื่องมาจากปัจจัยที่เกิดขึ้นทั้งจากปัจจัยภายในและปัจจัยภายนอก แต่สิ่งสำคัญที่ได้จากการศึกษาชี้ให้เห็นถึงคุณค่าของงานสถาปัตยกรรมพื้นถิ่นของกลุ่มชาติพันธุ์ที่ยังคงมีคุณค่าทางด้านศิลปะ สะท้อนถึงวิถีชีวิตและวัฒนธรรมของลาหู่