พุทธลักษณะสกุลช่างครูบาโน รูปแบบ เทคนิค และแนวคิดการสร้าง พระพุทธรูปครูเมืองละกอน

Abstract

การศึกษาเรื่อง “พุทธลักษณะสกุลช่างครูบาโน รูปแบบ เทคนิค และแนวคิดการ สร้างพระพุทธรูปครูเมืองละกอน” มีวัตถุประสงค์เพื่อเก็บรวบรวมรูปแบบและ ลักษณะของพุทธศิลปะสกุลช่างครูบาโน ศึกษาวิเคราะห์รูปแบบเฉพาะของงาน พุทธศิลป์ครูบาโน ทั้งทางด้านคติความเชื่อ เทคนิคการตกแต่ง และความสัมพันธ์ ของชุมชนต่างๆ ผ่านงานพุทธศิลป์ครูบาโน ซึ่งองค์ความรู้ที่ได้จะสามารถนำไปใช้ ในการสร้างและอนุรักษ์ รวมถึงผลักดันให้เป็นมรดกทางวัฒนธรรมท้องถิ่น ลักษณะการวิจัยเป็นเชิงคุณภาพสำรวจลงพื้นที่ซึ่งมีวิธีการศึกษาในเชิงปฏิบัติการ ร่วมกับคนในชุมชน ทั้งการสอบถามรายละเอียดสัมภาษณ์และการสนทนากลุ่ม พร้อมทั้งทำการบันทึกภาพสัดส่วนทางพุทธศิลปกรรม รายละเอียดต่างๆ แล้วนำ มาคดัลอกลายเสน้เพอ่ืเปรยีบเทยีบขอ้มลู กอ่นนำไปวเิคราะหห์ารปูแบบ เอกลกัษณ์ และเทคนิคการสร้าง ผลการศึกษาพบว่างานพุทธศิลป์ครูบาโนตามบันทึกโบราณ ซึ่งมีจํานวน 63 แห่ง และได้ทําการสํารวจเพิ่มตามคําให้สัมภาษณ์ของคนในชุมชนใกล้เคียงอีก 7 แห่ง รวมสถานที่ที่ทําการเก็บข้อมูลคือ 70 แหล่งมรดกทางวัฒนธรรม ซึ่งพุทธลักษณะ องคพ์ระทงั้ 70 องคน์นั้ถอืเปน็เอกลกัษณท์างเทคนคิเชงิชา่ง และเทคนคิการตกแตง่ ที่โดดเด่นซึ่งปรากฏในเขตนครลําปาง คือ อําเภอเมือง อําเภอเกาะคา อําเภอแม่ทะ อําเภอห้างฉัตร อําเภอเมืองปาน อําเภอแจ้ห่ม จังหวัดลําปาง และอําเภอแม่ใจ จงัหวดัพะเยา อนัเปน็เอกลกัษณข์องการสรา้งพระพทุธรปูสกลุชา่งครบูาโน หรอื ครู เมืองละกอน ทั้งนี้ข้อมูลดังกล่าวได้นํามาวิเคราะห์ตีความการเปลี่ยนแปลง ทั้งทาง ดา้นคตคิวามเชอื่ เทคนคิการตกแตง่ รวมถงึลกัษณะอนัเปน็เอกลกัษณข์องพระพทุธ รูปในช่วงยุคสมัยที่ครูบาโนยังมีชีวิตอยู่ เช่น จิกโมฬี, ชายสังฆาฏิ, ติ่งพระกรรณ, และดอกบัวรองมือ ซึ่งองค์ความรู้ที่ได้นั้นสามารถนําไปใช้ในการสร้างและอนุรักษ์ รวมถึงผลักดันให้เป็นมรดกทางวัฒนธรรมท้องถิ่นในอนาคต เพื่อใช้เป็นข้อมูลใน การจัดทําพิพิธภัณฑ์งานศิลป์ครูบาโนของวัดปงสนุกเหนือต่อไป