เจย์ดีช้างล้อมและเจย์ดีสิงห์ล้อมในกรุงศรีอยุธยา

Abstract

ในช่วงเวลาที่ผ่านมาเรื่องราวของเจดีย์ช้างล้อมและเจดีย์สิงห์ล้อมที่ปรากฏอยู่ในกรุงศรีอยุธยายังมีคำอธิบายไม่มากนัก บทความนี้เป็นส่วนหนึ่งของงานวิจัยที่ผู้เขียนได้ทำการศึกษาเรื่องราวพระพุทธศาสนาลังกาวงศ์กับเจดีย์ช้างล้อมในประเทศไทย ซึ่งได้ตัดตอนมานำเสนอเฉพาะเรื่องราวของเจดีย์ช้างล้อมและเจดีย์สิงห์ล้อม เพื่ออธิบายถึงการเกิดขึ้นของเจดีย์ช้างล้อมและเจดีย์สิงห์ล้อมที่มีความสัมพันธ์เกี่ยวข้องกับประวัติศาสตร์บ้านเมือง ประวัติพระพุทธศาสนา และศิลปะสถาปัตยกรรมในกรุงศรีอยุธยา ผลของการศึกษาพบว่าในกรุงศรีอยุธยามีเจดีย์ช้างล้อมจำนวน 3 แห่ง คือพระเจดีย์ประธานวัดมเหยงคณ์ พระเจดีย์ประธานวัดช้าง และเจดีย์ทรงระฆังช้างล้อมวัดหัสดาวาส และเจดีย์สิงห์ล้อมจำนวน 2 แห่ง คือ เจดีย์ประธานวัดแม่นางปลื้ม และเจดีย์ประธานวัดธรรมิกราช การปรากฏขึ้นของเจดีย์ช้างล้อมและเจดีย์สิงห์ล้อมจะอยู่ในช่วงพุทธศตวรรษที่ 20 ซึ่งเป็นระยะเวลาที่พระพุทธศาสนาลังกาวงศ์เผยแผ่เข้ามา ทำให้เกิดการแข่งขันกันระหว่างพระพุทธศาสนาสายพื้นเมืองเดิมที่สืบทอดมาจากเมืองลพบุรีหรืออาณาจักรเขมรอันรุ่งเรืองกับพระพุทธศาสนาลังกาวงศ์สายสีหลและสายรามัญ การสร้างเจดีย์ช้างล้อมและเจดีย์สิงห์ล้อมขึ้นนั้นเพื่อให้เป็นสัญลักษณ์ประกาศถึงความเป็นพระพุทธศาสนาบริสุทธิ์ และเพื่อสร้างความชอบธรรมให้ได้รับการสนับสนุนและยอมรับนับถือ