พหุวัฒนธรรมนิยมจากรากหญ้า: ขบวนการเคลื่อนไหวของเครือข่ายชนเผ่าพื้นเมืองและชาติพันธุ์ในประเทศไทย

Abstract

แม้สังคมไทยจะเป็นสังคมพหุวัฒนธรรมและชาติพันธุ์ โดยรัฐไทยรับรู้ถึง การมีอยู่ของกลุ่มวัฒนธรรมและชาติพันธุ์รวมทั้งการเคลื่อนไหวของภาคประชาชน เพื่อให้ได้มาซึ่งสิทธิทางวัฒนธรรมและกลุ่มชาติพันธุ์แต่รัฐไทยก็ไม่เคยมีนโยบาย ที่ชัดเจนว่าด้วยเรื่องพหุวัฒนธรรมนิยมในสังคมไทย หากแต่ในบริบทของการ สร้างรัฐชาติรัฐไทยกลับดำเนินนโยบายแบบอาณานิคมภายในด้วยการสร้าง ภาพลักษณ์ให้กลุ่มวัฒนธรรมและชาติพันธุ์เป็น “คนอื่น” ที่เข้ามาพึ่งพารัฐไทย แต่เป็นกลุ่มที่เป็นภัยต่อความมั่นคงของชาติแล้วใช้นโยบายผสมกลมกลืนให้ พวกเขากลายมาเป็นคนไทย (Thai-ization) ผลที่ตามมาคือกลุ่มวัฒนธรรมและ ชาติพันธ็ภายใต้อาณาบริเวณของรัฐไทยเกิดการสูญเสียอัตลักษณ์แต่ในอีก ด้านหนึ่ง กลับทำให้พวกเขาเกิดบทเรียน มีการตื่นตัวแล้วลุกขึ้นมาปกป้องสิทธิ ทางวัฒนธรรม ทำการฟื้นฟู อนุรักษ์รวมทั้งสร้างใหม่ซึ่งอัตลักษณ์ทางชาติพันธุ์ และท้องถิ่น โดยอาศัยกลไกและบริบทของโลกาภิวัตน์ที่มีการเชื่อมโยงเข้ากับ กระแสการเรียกร้องสิทธิ ของชนพื้นเมืองในทวีปอี่นๆ และขบวนการสิทธิมนุษยชน ในระดับนานาชาติเนื้อหาในบทความนี้ได้จากการสัมภาษณ์ผู้รู้และการสังเกตการณ์จากที่ผู้เขียนได้เข้าร่วมกิจกรรมของขบวนการเคลื่อนไหวมาตั้งแต่ยุคทศวรรษ 2530 กับทั้งการรวบรวมเอกสารที่เกี่ยวข้อง ทั้งนี้ผู้เขียนนำเสนอว่าการเกิดขึ้น และพัฒนาการของเครือข่ายชนเผ่าพื้นเมืองและชาติพันธุ์ในประเทศไทยเป็นหนึ่งในขบวนการขับเคลื่อนจากระดับรากหญ้าเพื่อสร้างสังคมพหุวัฒนธรรมในประเทศไทย ซึ่งไม่เพียงแต่ให้รัฐและสังคมกระแสหลักยอมรับการมีอยู่ของตัวตน ทางชาติพันธุ์เท่านั้น หากแต่ต้องการให้ได้มาซึ่งสิทธิขั้นพื้นฐานและเคารพในศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ของกลุ่มชาติพันธุ์ที่หลากหลายในประเทศด้วยขบวนการเคลื่อนไหวของเครือข่ายดังกล่าวมีลักษณะของชมชนแห่งการเชื่อมต่อ (assemblage) ที่กลุ่มชาติพันธุ์ทั่วประเทศไทยร่วมกันขับเคลื่อนเพื่อนำไปสู่ความปรารถนาที่อยากให้เกิดขึ้น นั่นคือสังคมไทยที่มีความเป็นพหุวัฒนธรรมนิยมในทุกระดับ