การประเมินระดับกระดูกเบ้าฟันทางภาพรังสีรอบรากฟันเทียม “ฟันยิ้ม” ที่ใช้ร่วมกับฟันเทียมคร่อมรากฟันเทียมขากรรไกรล่าง ในโครงการรากฟันเทียมพระราชทาน

Abstract

วัตถุประสงค์ เพื่อประเมินระดับกระดูกเบ้าฟันทางภาพรังสี่รอบรากฟันเทียม "ฟันยิ้ม" ที่ใช้ร่วมกับฟันเทียมคร่อมรากฟันเทียมขากรรไกรล่าง ในโครงการรากฟันเทียมพระราชทาน วัสดุอุปกรณ์และวิธีการ ทำการเก็บข้อมูลภาพรังสีแพโนรามาของผู้ปวยที่มาเข้าร่วมโครงการฯ และได้รับการฝังรากฟันเทียมที่คณะทันตแพทยศาสตร์มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ในช่วงระยะเวลา 3 ปี (ตุลาคม 2551-2554) ภาพรังสีจะถูกนำมาประเมินระดับการสูญสลายของกระดูกที่ติดกับรากฟันเที่ยมโดยผู้สังเกตการณ์ ตามช่วงระยะเวลาต่างๆ หลังฝังรากฟันเทียมดังนี้ 1 สัปดาห์ 3 เดือน 56 เดือน (หลังใส่ลูกบอลยึดติด 1 สัปดาห์) 12 เดือน และ 18 เดือน ตามลำดับค่าที่วัดได้จะถูกนำมาหาค่าเฉลี่ยเพื่อเปรียบเทียบปริมาณการสูญเสียระดับกระดูก ณ เวลาต่างๆ และหาค่าเฉลี่ยของระดับสันกระดูกที่มีการสูญสลายทั้งหมดในช่วงการดำเนินการของโครงการฯ และใน 1 ปีแรกหลังฝังรากฟันเทียมและใช้ร่วมกับฟันเทียม ผลการศึกษา จากผู้ป่วยทั้งหมด 51 คน มีเพียง26 คน (ชาย 18 คน หญิง 8 คน อายุเฉลี่ย 67.27 ปี) ที่มีข้อมูลทางภาพรังสีที่จะนำมาวิเคราะห์ได้และในจำนวนนี้ไม่มีข้อมูลของผู้ป่วยรายใดเลยที่มีภาพรังสีที่ถ่าย ณ เวลา 18 เดือนหลังฝังรากฟันเทียมในช่วงที่ทำการเก็บข้อมูล พบว่าการละลายของระดับสันกระดูกที่ติดกับรากฟันเทียมเพิ่มมากขึ้นตามลำดับในช่วงเวลา 1 ปีแรกหลังจากการฝังรากฟันเทียม และพบปริมาณการสูญสลายกระดูกมากที่สุดในช่วง 3 ถึง 5-6 เดือน แรกหลังฝังรากฟันเทียม ค่าเฉลี่ยของปริมาณการสูญสลายของกระดูกรอบรากฟันเที่ยมในช่วง 1 ปืแรกของการรักษา มีค่าเท่ากับ 1.50±0.61 มิลลิเมตรและไม่พบมีผู้ปวยรายใดที่แสดงลักษณะงาโปร่งรังสีรอบรากฟันเทียม สรุป ค่าเฉลี่ยของระดับการสูญเสียกระดูกรอบรากฟันเทียม "ฟันยิ้ม" ที่ใช้ร่วมกับฟันเทียมคร่อมรากฟันเทียมขากรรไกรล่างที่มีระบบการยึดติดแบบลูกบอลและการให้แรงเป็นแบบดั้งเดิมในโครงการรากฟันเทียมพระราชทาน ที่ทำการรักษาที่คณะทันตแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ประเมินโดยใช้ภาพรังสีแพโนรามา มีค่าเท่ากับ 1.50 มิลลิเมตร หลังฝังรากฟันเทียม 1 ปี ซึ่งเป็นค่าที่ยอมรับได้ การติดตามผลระยะยาวร่วมกับการประเมินดัชนีทางคลินิกอื่นๆน่าจะมีการศึกษาต่อไป ทั้งนี้เพื่อประเมินความสำเร็จของการใช้รากฟันเทียมชนิดนี้

Objective: To evaluate alveolar bone level around “FanYim” implant - retained mandibular overdentures in the Royal dental implant project Materials and methods: Panoramic radiographs of the patients who participated the Royal dental implant project, from October 2008-2011, at the Faculty of Dentistry, Chiang Mai university were collected. The observers measured the level of the alveolar bone loss around the implant on the radiographs, taken at different times: 1 wk, 3 mos, 5-6 mos (1 wk after ball attachment placement), 12 mos and 18 mos, after implant placement. The averages of the alveolar bone loss measured at the different times erent times were compared. The average of the alveolar bone loss after 1 yr implant placement was evaluated. Results: From fifty-one patients, only twenty-six (18 male, 8 female, average age = 67.27 yrs) had radiographic data that can be brought to analyze, and there was no data of the radiograph taken at 18 mos in the study period. It was found that the alveolar bone loss was increased over the one year period, and the bone loss occurred maximally during the 3 to 5-6 mos after implant placement. The average of the alveolar bone loss one year after implant placement was 1.50±0.61 mm and there were no cases with peri-implant radiolucency. Conclusions: The average of the alveolar bone loss was 1.50 mm after 1 yr of delayed loading “FanYim” implant - retained mandibular overdentures with ball attachment system. This value of 1.50 mm was clinically acceptable. However, long term follow-up with other clinical indices evaluation should be performed to assess the success of this kind of dental implant.