ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวขณะจำหน่ายออกจากโรงพยาบาลในมารดาหลังผ่าตัดคลอดบุตรคนแรก

Abstract

การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่มีประโยชน์ต่อทั้งทารก มารดา และสังคม อย่างไรก็ตามมารดาที่ผ่าตัดคลอดบุตรเป็นกลุ่มเสี่ยงที่มีอัตราในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวต่ำและมีระยะเวลาในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่สั้น การวิจัยเชิงพรรณนาแบบหาความสัมพันธ์ครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ในมารดาหลังผ่าตัดคลอดบุตรคนแรก และศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวกับปัจจัยที่คัดสรรได้แก่การรับรู้ประโยชน์เกี่ยวกับการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ การรับรู้อุปสรรคที่มีต่อการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ สมรรถนะแห่งตนในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ และการปฏิบัติการพยาบาลมารดา-ทารก กลุ่มตัวอย่างเป็นมารดาที่ผ่าตัดคลอดบุตรคนแรกในโรงพยาบาลตติยภูมิสองแห่งในจังหวัดกรุงเทพมหานคร ประเทศไทย จำนวน 144 ราย โดยเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเฉพาะเจาะจงตามคุณสมบัติที่กำหนดไว้และเก็บรวบรวมข้อมูลระหว่างเดือนกรกฎาคม 2560 ถึงเดือนมกราคม 2561 เครื่องมือที่ใช้ในการรวบรวมข้อมูลประกอบด้วยแบบบันทึกข้อมูลข้อมูลส่วนบุคคล แบบสอบการรับรู้ประโยชน์เกี่ยวกับการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ แบบสอบถามการรับรู้อุปสรรคที่มีต่อการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ แบบสอบถามสมรรถนะแห่งตนในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ แบบสอบถามปฏิบัติการดูแลมารดา-ทารก และแบบสอบถามการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ ความเชื่อมั่นของเครื่องมือเท่ากับ .87, .95, .93, .80 และ 1 ตามลำดับ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติพรรณนาและการวิเคราะห์ความสัมพันธ์พอยท์-ไบซีเรียลผลการวิจัยพบว่า อัตราการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวของมารดาหลังผ่าตัดคลอดบุตรคนแรกเท่ากับร้อยละ 33.3 ขณะจำหน่ายออกจากโรงพยาบาล และร้อยละ 39.1 ที่หนึ่งเดือนแรกหลังคลอด โดยเหตุผลหลักในการให้นมผสมแก่ทารกคือ น้ำนมไม่เพียงพอ และการรับรู้ปฏิบัติการพยาบาลมารดา-ทารกมีความสัมพันธ์เชิงบวกกับการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวขณะจำหน่ายออกจากโรงพยาบาลอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 (rpb=.359, p<.01) จากผลการวิจัยครั้งนี้มีข้อเสนอแนะว่าพยาบาลผดุงครรภ์และผู้ประกอบวิชาชีพด้านสุขภาพควรปกป้อง ส่งเสริม และสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียว โดยเฉพาะในมารดาหลังผ่าตัดคลอดบุตรคนแรก นอกจากนี้กิจกรรมและกลยุทธ์ควรจัดขึ้นโดยมุ่งเน้นการปฏิบัติการพยาบาลมารดา-ทารกตามบันได 10 ขั้นสู่ความสำเร็จในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ในโครงการโรงพยาบาลสายสัมพันธ์แม่-ลูก เพื่อกระตุ้นให้มารดาประสบความสำเร็จในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียว