นักศึกษาม้งกับฟุตบอลประเพณี: กีฬา สภาวะสมัยใหม่ กับการกลาย เป็นส่วนหนึ่งของรัฐไทย

Abstract

บทความนี้สำารวจศึกษากระบวนการเปลี่ยนผ่านและการธำารงอัตลักษณ์ ทางชาติพันธุ์ของกลุ่มนักศึกษาม้งในเมืองเชียงใหม่ ทั้งนี้โดยพิจารณาว่า การ เดินทางจากบ้านเกิดเพื่อเข้ามาศึกษาต่อในระดับอุดมศึกษาของนักศึกษาม้ง ดังกล่าว คือกระบวนการทางสังคมที่เกี่ยวข้องสัมพันธ์ไปกับ “การเปลี่ยนผ่าน” และการกลายเป็นส่วนหนึ่งของสังคมไทย ในบริบทของความสัมพันธ์ระหว่าง รัฐกับชนกลุ่มน้อย บทความจะชี้ให้เห็นว่า ในระดับชีวิตประจำาวัน การใช้ชีวิต ในสังคมเมืองสมัยใหม่ของนักศึกษาม้งเหล่านี้ พวกเขาต้องเผชิญกับ “สภาวะ ชายขอบสองวัฒนธรรม” กล่าวคือ ระหว่างการใช้ชีวิตตามความคาดหวัง ตาม จารีตประเพณีของชาวม้ง คือ “ต้องเป็นม้ง” กับการใช้ชีวิตในฐานะนักศึกษา มหาวิทยาลัย “เป็นพลเมืองไทย” ที่จงรักภักดีต่อชาติบ้านเมือง เงื่อนไขความ สัมพันธ์เชิงอำานาจดังกล่าวนำาไปสู่สภาวะอันคลุมเครือที่นักศึกษาม้งจำาต้อง ต่อรอง ระหว่าง “ความเป็นม้ง” กับ “ความเป็นไทย” ผ่านการประกอบสร้าง อัตลักษณ์ที่เลื่อนไหลไปมา ไม่ว่าจะเป็น การใช้ภาษาและการดำาเนินชีวิตประจำา วัน การเข้าร่วมกิจกรรมต่างๆ ของสมาคม ชมรมนักศึกษาม้ง และการสร้าง พื้นที่ทางสังคมของกลุ่มตนขึ้นใหม่ กิจกรรมทางสังคมเหล่านี้ท้ายที่สุดจึงเสมือน เป็นกระบวนการสะท้อนกลับที่นำาไปสู่การตั้งคำาถามเกี่ยวกับตัวตนของนักศึกษา ม้ง อันส่งผลต่อการประกอบสร้างอัตลักษณ์ ตลอดจนโลกทัศน์และการดำาเนิน ชีวิตของพวกเขา ที่มีความสลับซับซ้อนและพร้อมที่จะปรับเปลี่ยน ท้าทายจารีต ดั้งเดิมที่ถูกมองว่า “ล้าหลัง” หรือไม่ดีงาม ทว่าขณะเดียวกันก็กล้าและภาค ภูมิที่จะยืนยันประเพณีวัฒนธรรมและความเป็นตัวตนอีกหลายๆ ด้านของชาว ม้งเอาไว้ในบริบทของการเป็นส่วนหนึ่งของรัฐชาติไทย