การยับยั้งอะฟลาทอกซิน บี 1 โดยการใช้สายพันธุ์ไม่ผลิตสารพิษของเชื้อรา Aspergillus flavus

Abstract

การยับยั้งการผลิตสารพิษอะฟลาทอกซิน บี1 (AFB1) ของเชื้อรา Aspergillus flavus ได้ถูกทดสอบในระดับห้องปฏิบัติการโดยใช้เชื้อรา A. flavus จำนวน 4 สายพันธุ์ ได้แก่ A. flavus UPA01 UPA02 UPA03 และ UPA04 ซึ่งเป็นชนิดเดียวกันแต่เป็นสายพันธุ์ที่ไม่ผลิตสารพิษอะฟลาทอกซิน คัดแยกได้จากดินบริเวณที่ปลูกข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ ในจังหวัดพะเยา ประเทศไทย การทดลองเริ่มจากการศึกษาอัตราการเจริญเติบโตของเชื้อราบนอาหารแข็ง (Kr) โดยใช้ Potato Dextrose Agar (PDA) และบ่มเลี้ยงเชื้อราที่อุณหภูมิ 30ºซ ในที่มืด เมื่อเปรียบเทียบระหว่างสายพันธุ์ของเชื้อรา A. flavus ที่ใช้ทดสอบ ผลการทดลองพบว่าค่า Kr ของเชื้อรา A. flavus ไม่มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญ ค่า Kr เฉลี่ยของเชื้อรา A. flavus มีค่าการเจริญ 0.7 ซม.ต่อวัน ในด้านการศึกษาการผลิตสารพิษอะฟลาทอกซินทำได้โดยนำสปอร์ของเชื้อรา A. flavus ความเข้มข้น 1x105 สปอร์ต่อมล มาบ่มเลี้ยงในอาหารสูตร modified yeasted sucrose (mYES) เป็นเวลา 7 วันที่อุณหภูมิ 30 °ซ ในที่มืด เชื้อรา A. flavus NRRL3357 ซึ่งเป็นสายพันธุ์ที่ผลิตสารพิษอะฟลาทอกซินมีการผลิตสารพิษอะฟลาทอกซิน บี1 คือ 5.361±259.10 นกต่อมล ในขณะที่เชื้อรา A. flavus ทั้ง 4 สายพันธุ์ที่ใช้ทดสอบไม่มีการผลิตอะฟลาทอกซิน (บี1 บี2 จี1 และ จี2) เมื่อนำไปเลี้ยงร่วมกันกับ A. flavus NRRL3357 ที่ผลิตอะฟลาทอกซินในอาหารสูตร modified yeasted glucose (mYEG) พบว่าเชื้อราทั้ง 4 สายพันธุ์นี้สามารถยับยั้งการผลิตสารพิษอะฟลาทอกซิน บี1 ได้มากกว่า 70 เปอร์เซ็นต์ สำหรับการศึกษาการเจริญของเชื้อราจะใช้สมการศึกษาของ Monod ซึ่งพบว่าเชื้อรา A. flavus ที่นำมาทดสอบมีค่าอัตราการเจริญเติบโตจำเพาะ (µ) ที่ใกล้เคียงกัน ในค่าอื่น ๆ เช่น อัตราการใช้สับสเตรทจำเพาะ (qs) เชื้อรา A. flavus NRRL3357 มีค่า qs มากที่สุด (0.22 mmol/g cell/hr) แต่จะลดลงเมื่อมีการเลี้ยงร่วมกับสายพันธุ์ที่ไม่ผลิตอะฟลาทอกซิน ซึ่งทำให้เห็นว่าเชื้อรา A. flavus สายพันธุ์ที่ไม่สร้างอะฟลาทอกซินจะไปยับยั้งการสร้างอะฟลาทอกซิน บี1 จากเชื้อรา A. flavus NRRL3357 ได้โดยการแข่งขันการใช้ซับสเตรทซึ่งคือน้ำตาลกลูโคส