ผลของการนวดกดจุดสะท้อนฝ่าเท้าด้วยตนเองต่ออาการเท้าชาในผู้ที่มี ภาวะเส้นประสาทส่วนปลายเสื่อมเนื่องจากโรคเบาหวาน

Abstract

ภาวะเส้นประสาทส่วนปลายเสื่อมเป็นภาวะแทรกซ้อนเรื้อรังที่พบบ่อยอย่างหนึ่งของโรคเบาหวาน ซึ่งจะมีผลให้เกิดอาการเท้าชา สูญเสียการรับสัมผัสที่เท้า และเป็นสาเหตุหลักของการเกิดแผลที่เท้าหากมีการติดเชื้อรุนแรงจะนำไปสู่การสูญเสียอวัยวะหรือเสียชีวิตได้ การนวดกดจุดสะท้อนฝ่าเท้าด้วยตนเองเป็นทางเลือกหนึ่งที่จะช่วยลดอาการเท้าชา การวิจัยกึ่งทดลองนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของการนวดกดจุดสะท้อนฝ่าเท้าด้วยตนเองต่ออาการเท้าชาในผู้ที่มีภาวะเส้นประสาทส่วนปลายเสื่อมเนื่องจากโรคเบาหวาน กลุ่มตัวอย่างคือผู้ที่มีภาวะเส้นประสาทส่วนปลายเสื่อมเนื่องจากโรคเบาหวานและมีอาการเท้าชา จำนวน 38 ราย ที่มารับบริการที่คลินิกเบาหวาน โรงพยาบาลสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ จังหวัดชลบุรี ตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์ ถึงเดือนเมษายน พ.ศ. 2558 ทำการสุ่มอย่างง่ายเข้ากลุ่มทดลอง และกลุ่มควบคุมกลุ่มละ 19 ราย กลุ่มทดลองได้รับการสอนและทำการนวดกดจุดสะท้อนฝ่าเท้าด้วยตนเองเป็นระยะเวลา 14 วัน ส่วนกลุ่มควบคุมไม่ได้ทำการนวดกดจุดสะท้อนฝ่าเท้าด้วยตนเอง เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วย คู่มือการนวดกดจุดสะท้อนฝ่าเท้าด้วยตนเอง แบบบันทึกข้อมูลส่วนบุคคลและแบบบันทึกการตรวจรับความรู้สึกของเส้นประสาทที่เท้า วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติพรรณนา สถิติทดสอบทีชนิด 2 กลุ่มเป็นอิสระต่อกัน สถิติทดสอบทีชนิด 2 กลุ่มสัมพันธ์กัน สถิติการวิเคราะห์ความแปรปรวนรูปแบบผสม และสถิติวิเคราะห์ความแปรปรวนแบบทางเดียวเมื่อมีการวัดซ้ำ

ผลการวิจัยพบว่า

อาการเท้าชาในผู้ที่มีภาวะเส้นประสาทส่วนปลายเสื่อมเนื่องจากโรคเบาหวาน ในกลุ่มที่นวดกดจุดสะท้อนฝ่าเท้าด้วยตนเองหลังนวดในวันที่ 7 และวันที่ 14 น้อยกว่ากลุ่มที่ไม่ได้นวดกดจุดสะท้อนฝ่าเท้าด้วยตนเองอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p< .05, p< .01 ตามลำดับ) อาการเท้าชาในผู้ที่มีภาวะเส้นประสาทส่วนปลายเสื่อมเนื่องจากโรคเบาหวานภายหลังนวดกดจุดสะท้อนฝ่าเท้าด้วยตนเองในวันที่ 1, วันที่ 7 และวันที่ 14 น้อยกว่าก่อนนวดกดจุดสะท้อนฝ่าเท้าด้วยตนเองอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p< .01 เท่ากัน)