การพัฒนารูปแบบการส่งเสริมพฤติกรรมสุขภาพในผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง จากการมีส่วนร่วมของครอบครัว: กรณีศึกษาโรงพยาบาลดำเนินสะดวกในจังหวัดราชบุรี

Abstract

ผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงมีแนวโน้มสูงขึ้น เป็นสาเหตุของการเกิดความเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือด การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพจะทำให้สามารถควบคุมระดับความดันโลหิตได้ การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนารูปแบบการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพในกลุ่มโรคความดันโลหิตสูงโดยการมีส่วนร่วมของครอบครัว ผู้ร่วมวิจัยได้มาด้วยการสุ่มแบบเจาะจงและการบอกต่อ ประกอบด้วยกลุ่มโรคความดันโลหิตสูงและสมาชิกครอบครัว จำนวน 30 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วย ชุดคำถามปลายเปิดแบบมีโครงสร้าง แบบสัมภาษณ์ และแบบสังเกต ผู้วิจัยสร้างขึ้นโดยใช้กรอบแนวคิดทฤษฎีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ ซึ่งผ่านการตรวจสอบความตรงเชิงเนื้อหาโดยผู้ทรงคุณวุฒิ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนาและวิธีวิเคราะห์เชิงเนื้อหา

ผลการวิจัยพบว่า ผู้ร่วมวิจัยได้ผ่านกระบวนคิดวิเคราะห์ปัญหาและผลกระทบ การสร้างวิสัยทัศน์ คือ ลดเกลือ-ลดโรค แผนการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพประกอบด้วย แผนจัดเมนูชูสุขภาพ แผนสร้างกิจกรรมทางกาย แผนผ่อนคลาย และแผนการใช้ยาอย่างต่อเนื่อง ได้ดำเนินการตามแผน ปรับแผน และประเมินผลรูปแบบการมีส่วนร่วมได้แก่ เพื่อนความดัน ลดเค็ม-ลดเกลือโซเดียม ขยับกายหายจากโรค เมนูชูสุขภาพ พลังครอบครัว เรียนรู้เพื่อสุขภาพ และสุขภาพดีวิถีพุทธตามบริบทและวิถีชีวิตของแต่ละครอบครัว ส่งผลให้ผู้ป่วยกลุ่มโรคความดันโลหิตสูงสามารถควบคุมระดับความดันโลหิตได้ปกติและใกล้เคียงปกติ

ผลการวิจัยครั้งนี้ สามารถใช้เป็นแนวทางในการดูแลผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงแบบมีส่วนร่วม โดยวิเคราะห์หาสาเหตุและแนวทางการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพด้วยการเรียนรู้ร่วมกันให้เหมาะสมในแต่ละชุมชน