การเคลื่อนย้ายของแรงงานไทยกับสภาวะผิดกฎหมายในเกาหลีใต้

Abstract

การเคลื่อนย้ายของแรงงานไทยไปทำงานในเกาหลีใต้ได้กลายเป็นประเด็นอย่างมากในช่วงเวลาที่ผ่านมานี้ อันเป็นผลจากจำนวนของแรงงานผิดกฎหมายที่เพิ่มสูงขึ้นและส่งผลกระทบต่อสังคมในประเทศปลายทาง ในด้านหนึ่ง แม้ว่าทั้งรัฐบาลไทยและรัฐบาลเกาหลีใต้ได้ใช้มาตรการที่หลากหลายเพื่อบรรเทาปัญหาที่เกิดขึ้น แต่จำนวนของผู้เข้าไปทำงานอย่างผิดกฎหมายก็ยังคงไม่มีทีท่าว่าจะลดลงแต่อย่างใด ในอีกด้านหนึ่ง รูปแบบของการเคลื่อนย้ายอย่างผิดกฎหมายได้มีการเปลี่ยนแปลงในช่วงหลายปีที่ผ่านมาอย่างมีนัยสำคัญ ทั้งนี้เป็นผลที่เกี่ยวเนื่องกับมาตรการทางกฎหมายและโอกาสทางเศรษฐกิจที่เกิดขึ้นใหม่ บทความชิ้นนี้ศึกษาการเปลี่ยนแปลงของแรงงานไทยข้ามชาติผิดกฎหมายดังกล่าว ผ่านแนวคิดเรื่องการอพยพแรงงานระหว่างประเทศและแนวคิดการเคลื่อนย้าย เพื่อทำความเข้าใจพลวัตและปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการตัดสินใจของแรงงานเหล่านั้นต่อกระบวนการและสภาวะของการกระทำที่ผิดกฎหมาย ข้อค้นพบจากการศึกษามาจากการเก็บข้อมูลโดยการสัมภาษณ์เชิงลึกจากแรงงานที่มีประสบการณ์ บริษัทนำเที่ยว เจ้าหน้าที่รัฐ ร่วมกับการสังเกตการณ์อย่างมีส่วนร่วมและการศึกษาเอกสารที่เกี่ยวข้อง

จากการวิจัยพบว่าการเคลื่อนย้ายเข้าไปทำงานในเกาหลีใต้มีการเปลี่ยนแปลงรูปแบบของการเดินทางจากแต่เดิมที่อาศัยนายหน้าผิดกฎหมายมาสู่การเดินทางด้วยตนเองโดยมีผู้ให้ความช่วยเหลืออยู่ที่ปลายทาง เมื่อเทียบกับการเคลื่อนย้ายที่ผ่านมา พบว่าแรงงานส่วนใหญ่มีระดับของการศึกษาที่สูงขึ้นและมีอายุน้อยลงโดยเฉพาะกับผู้ที่เพิ่งตัดสินใจเดินทางไปทำงานอย่างผิดกฎหมายเป็นครั้งแรก เดิมที ผู้อพยพที่มีภูมิหลังทางเศรษฐกิจที่ยากลำบากเป็นคนกลุ่มหลักที่แสวงหาโอกาสจากตลาดแรงงานที่ผิดกฎหมาย อย่างไรก็ตาม จากการศึกษาการเคลื่อนย้ายของแรงงานผิดกฎหมายในปัจจุบันพบว่าการอพยพในลักษณะดังกล่าวเกิดขึ้นในกลุ่มของครอบครอบครัวชนชั้นกลางที่ไม่มีหนี้สินมากขึ้น แม้ว่ารายได้ยังคงเป็นปัจจัยสำคัญที่ส่งผลต่อการตัดสินใจ แต่ปัจจัยอื่น ๆ อย่างเช่น โอกาสทางเศรษฐกิจ การรู้ช่องว่างทางกฎหมายและบทลงโทษที่ไม่รุนแรง รวมทั้งความสามารถในการเข้าถึงข้อมูลออนไลน์ และการมีประสบการณ์การเดินทางไปทั่วโลก ล้วนมีบทบาทอย่างมากต่อการกำหนดรูปแบบการอพยพย้ายถิ่นอย่างผิดกฎหมายที่เปลี่ยนแปลงไป