การศึกษาความแม่นยําของการฉายรังสีบริเวณสมองและไขสันหลัง ด้วยเครื่องฉายรังสีภาพ นําแบบเกลียวหมุน เปรียบเทียบกับการฉายปรับความเข้ม รังสี 3 มิติ และการฉายด้วยรังสี 2 มิติ

Abstract

วัตถุประสงค์ การรักษาด้วยเครื่องฉายรังสีภาพนําแบบเกลียวหมุน เป็นเทคโนโลยีที่สามารถกําจัดการต่อ บริเวณที่ฉายรังสี (fi eld junction) ได้ การศึกษานี้เพื่อประเมินการกระจายปริมาณรังสีและความแม่นยําของ การฉายรังสี ในการฉายรังสีทั้งบริเวณสมองและไขสันหลัง (craniospinal axis irradiation: CSI) โดยใช้เครื่อง ฉายรังสีภาพนําแบบเกลียวหมุน เปรียบเทียบการกระจายปริมาณรังสีกับเทคนิคการฉายปรับความเข้ม, รังสี 3 มิติ และรังสี 2 มิติ เครื่องมือและวิธีการศึกษา การศึกษานี้ได้รวบรวมผู้ป่วย 12 ราย ฉายรังสีด้วยเทคนิคภาพนําแบบเกลียวหมุน ภาพจําลองรังสีด้วยคอมพิวเตอร์ (CT simulation) ในผู้ป่วยแต่ละรายจะถูกนําไปวางแผนด้วยเทคนิคอื่น ๆ (รังสีปรับความเข้ม, รังสี 3 มิติ และ 2 มิติ) โดยจะทําการเปรียบเทียบการกระจายตัวและความแม่นยําของลํา รังสีในบริเวณสมอง ไขสันหลัง และบริเวณก่อนเนื้องอกด้วยการประเมินจากค่าความสม่ําเสมอของรังสี (homogeneity index [HI]) และค่าความเข้ารูปของรังสี (conformity index [CI]) นอกจากนี้ยังได้ทําการเปรียบ เทียบรังสีบริเวณไขสันหลังที่วัดเป็นเปอร์เซ็นต์ (percent [%]) ของค่าที่กําหนด และปริมาณรังสีที่กระจายไป ยังร่างกายผู้ป่วยระหว่างสี่เทคนิคด้วย ผลการศึกษา การรักษาผู้ป่วยกลุ่มนี้ด้วยเครื่องฉายรังสีภาพนําแบบเกลียวหมุนให้รังสีบริเวณสมองที่มีความ สม่ําเสมอและเข้ารูปเมื่อเทียบกับเทคนิคอื่น ค่าเฉลี่ยของความสม่ําเสมอของลํารังสีด้วยรังสีภาพนําแบบ เกลียวหมุนร้อยละ 44.51 (p <0.001) ค่าเฉลี่ยของความเข้ารูปคือ 0.984 (p <0.001) สําหรับรังสีที่ไปยัง บริเวณก้อนเนื้องอกมีผลการศึกษาใกล้เคียงกับบริเวณสมอง ในบริเวณไขสันหลังนั้นพบว่าค่าความสม่ําเสมอ ของรังสีด้วยเทคนิครังสีภาพนําแบบเกลียวหมุนนั้นมีค่าเทียบได้กับเทคนิครังสีปรับความเข้ม ในขณะที่มีความ เข้ารูปมากกว่า (p <0.001) ซึ่งสอดคล้องกับปริมาณรังสีที่ไปยังบริเวณไขสันหลังคือ ร้อยละ 122.22 นอกจาก นี้พบว่ารังสีภาพนําแบบเกลียวหมุนและรังสี 2 มิติให้ค่าการกระเจิงรังสีไปยังทั่วร่างกายผู้ป่วยเทียบเท่ากัน (p =0.272) มีค่าสูงกว่ารังสี 3 มิติ (p = 0.034) ในขณะที่รังสีปรับความเข้มมีค่ารังสีสูงที่สุด (p <0.05) ผู้ป่วยทั้ง 12 คนสามารถรับการฉายรังสีได้ตามที่กําหนด ทนต่อการฉายรังสีด้วยเทคนิคภาพนําแบบเกลียวหมุนได้ดี ค่า เฉลี่ยของจํานวนวันที่ได้รับรังสี 40 วัน ผลข้างเคียงด้านโลหิตระดับ 3-4 เป็นผลข้างเคียงระยะสั้นเดียวที่ทําให้ เกิดการหยุดฉายรังสีชั่วคราว สรุปผลการศึกษา การรักษาด้วยการฉายรังสีภาพนําแบบเกลียวหมุนสามารถให้ลํารังสีไปยังบริเวณสมอง ไขสันหลัง และบริเวณก้อนเนื้องอกไปพร้อม ๆ กันได้ มีผลข้างเคียงจากการรักษาที่ยอมรับได้และระยะเวลา รวมในการฉายรังสีอยู่ที่ระดับที่น่าพึงพอใจ เมื่อเปรียบเทียบกับเทคนิคอื่นแล้ว โดยรวมพบว่า เทคนิคภาพนํา แบบเกลียวหมุนนี้ให้การกระจายตัวของลํารังสีอย่างสม่ําเสมอและเข้ารูปดี ในส่วนของรังสีที่กระเจิงไปยังบริเวณ อื่น ๆ ของร่างกายนั้น พบว่าเทคนิคนี้จะแย่กว่ารังสี 3 มิติ แต่จะดีกว่ารังสีแบบปรับความเข้ม ผลของการกระ เจิงนี้ยังต้องอาศัยการติดตามหลังการรักษาระยะยาวเพื่อประเมินผลข้างเคียงที่อาจจะเกิดขึ้นได้