การวิเคราะห์อายุพระพุทธรูปล้านนาจากจารึก และการตรวจสอบทางประวัติศาสตร์ศิลปะ

Abstract

จากการศึกษาพระพุทธรูปล้านนาที่มีจารึกพบว่าสามารถแบ่งออกตามลักษณะการจารึกเบื้องต้นได้เป็น 2 กลุ่มคือ กลุ่มจารึกระบุศักราช และกลุ่มจารึกไม่ระบุศักราช ในการศึกษาจึงได้นำกลุ่มจารึกมีศักราชเป็นหลักเกณฑ์ในการกำหนดอายุ ซึ่งสามารถแบ่งกลุ่มรูปแบบศิลปกรรมและแบบแผนของจารึกที่พบบนฐานพระพุทธรูปมาเป็นต้นแบบเพื่อใช้ในการวิเคราะห์กลุ่มจารึกไม่ระบุศักราช และกลุ่มที่จารึกลบเลือน โดยใช้วิธีการวิเคราะห์ร่วมกันของวิธีการทางด้านจารึก และทางด้านประวัติศาสตร์ศิลปะในการศึกษาดังกล่าวได้นำวิธีการคำนวณปีศก และปีนักษัตร โดยส่วนใหญ่นิยมใช้ในการคำนวณเพื่อตรวจสอบความถูกต้องของเวลาที่บันทึกลงในจารึก และเอกสารโบราณ ซึ่งในการศึกษานี้ได้ดัดแปลงมาใช้ในการคำนวณเพื่อหาปีศักราช โดยการใช้ปีศก และปีนักษัตรจากจารึกบนฐานพระพุทธรูปจากการศึกษาพบว่า สามารถนำวิธีการคำนวณจากปีศก และปีนักษัตร เพื่อหาปีศักราชได้ ซึ่งจะได้ผลของปีศักราชอย่างกว้าง โดยเมื่อได้ช่วงเวลาอย่างคร่าวๆ แล้ว จึงนำมาวิเคราะห์ร่วมกับการกำหนดอายุจากรูปแบบศิลปะ ซึ่งผลของการวิเคราะห์ร่วมกันนั้นมีความสอดคล้องกันอย่างดี ดังนั้นจึงสรุปได้ว่าแนวทางการวิเคราะห์โดยวิธีการทางด้านจารึก และทางด้านประวัติศาสตร์ศิลปะเป็นทางหนึ่งที่จะช่วยสนับสนุนการกำหนดอายุให้ชัดเจนยิ่งขึ้น และสามารถนำแนวทางการวิเคราะห์ดังกล่าวไปใช้ในกากำหนดอายุศิลปวัตถุอื่นๆ ได้