ค่าวเสิกโลกธีสองแลเจ้าแผ่นดินตนชื่อเจ้าหม่อมผาคางนอรแรแลเสิกยิ่วล้อ: บันทึกประวัติศาสตร์สิงสองปันนา สมัยสงครามโลกครั้งที่ 2

Abstract

เอกสารพื้นเมืองที่ปัญญาชนชาวไทลื้อเก็บสะสมไว้สามารถนำมาใช้ประโยชน์ในการศึกษาประวัติศาสตร์ สังคม และวัฒนธรรมสิบสองปันนาได้อย่างดียิ่งบันทึกของเจ้ามหาขันธวงศ์ปัญญาชนชาวไทลื้อเกี่ยวกับสงครามโลกครั้งที่สอง การสิ้นพระชนม์ของเจ้าหม่อมสุวรรณผาคราง และกบฏผีบุญชาวจีเนอะให้ข้อมูลที่น่าสนใจเกี่ยวกับประวัติศาสตร์สิบสองปันนาในระหว่างสงครามสิบสองปันนาในช่วงสงครามโลกครั้งที่สองนั้นเหมือนถูกผีซ้ำดำพลอย บ้านเมืองถูกโจมตีโดยฝูงบินของญี่ปุ่น ชาวบ้านต้องเสียเงินและแรงงานสนับสนุนกองทัพจีนที่ยกเข้ามาเพื่อต่อต้านญี่ปุ่น มิหนำซ้ำเมื่อผู้นำคือเจ้าหม่อมสุวรรณผาครางสิ้นพระชนม์ ทำให้เกิดความขัดแย้งในการแต่งตั้งกษัตริย์พระองค์ใหม่แสดงให้เห็นการแย่งชิงอำนาจในหมู่เจ้านายสิบสองปันนาและข้าราชการทหารจีนที่ถูกส่งมาควบคุม การเข้ามายึดอำนาจการปกครองของขุนนางข้าราชการจีนทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงการปกครองของสิบสองปันนา มีการจัดระบบภาษีใหม่ที่สร้างความเดือดร้อนให้กับประชาชนที่ยากจน โดยเฉพาะอย่างยิ่งชาวเขาที่ไม่มีเงินเสียภาษี พวกนี้เดิมได้รับการยกเว้นภาษีจากเจ้านายผู้ปกครองชาวลื้อ เมื่อถูกบีบคั้นจากทางการเมืองจึงได้ก่อการกบฏขึ้นและถูกปราบปรามอย่างรุนแรง การส่งกองทัพจีนเข้ามาปราบกบฏทำให้เจ้านายลื้อสูญเสียอำนาจในการปกครองไพร่บ้านพลเมืองของตน ปรากฏการณ์เช่นนี้เหมือนกับสมัยการปฏิรูปการปกครองที่รัฐบาลกรุงเทพฯ เข้ามาจัดระบบการเก็บภาษีใหม่ทำให้เกิดกบฏพญาปราบและกบฏเงี้ยวเมืองแพร่ในล้านนา รวมถึงกบฏผีบุญในภาคอีสาน