จากทองคำเปลวสู่คัมภีร์พุทธประวัติ: ความเกี่ยวข้องกับภูมิภาคตะวันออกที่พบในงานจิตกรรมฝาผนังพม่ายุคหลัง

Abstract

คริสต์ศักราช 1767 กองทัพพม่าได้ยกทัพมาตีกรุงศรีอยุธยาและกวาดต้อนเทครัว ผู้คนจำนวนมากไปยังบริเวณภาคกลางของพม่ารวมไปถึงช่างศิลป์และนักแสดงละคร เป็นที่เข้าใจกันว่าเหตุการณ์นี้เป็นจุดเริ่มต้นของอิทธิพลศิลปะไทยที่มีต่อศิลปะพม่ารวมไปถึงภาพจิตรกรรมฝาผนัง อย่างไรก็ดี การอพยพย้ายถิ่นของผู้คน จากดินแดนรัฐไทย ล้านนา สิบสองปันนา และรัฐฉานเข้าไปยังพม่าก็เกิดขึ้นหลายครั้งหลายโอกาสก่อนการตีกรุงศรีอยุธยาในปลายคริสต์ศตวรรษที่ 18 แล้ว เครือข่ายการค้าและการแลกเปลี่ยนทางศาสนาระหว่างวัดต่างๆ ได้ก่อให้เกิดเส้นทางติดต่อกันระหว่างพม่า อยุธยา ล้านนา สิบสองปันนา และรัฐฉาน จึงไม่น่าแปลกใจว่าปฏิสัมพันธ์อันหลากหลายดังกล่าวส่งผลกระทบต่อการสร้างงานศิลปะในพม่าก่อนการเข้าตีกรุงศรีอยุธยาและกวาดต้อนช่างศิลป์มายังบริเวณกรุงอังวะ แนวคิดที่ใช้ในภาพจิตรกรรมฝาผนังพม่าซึ่งมาจากเรื่องราววิถีชีวิตและการแต่งกายแบบไทยภาคกลางสื่อถึงการพรรณนาและวิธีการปฏิบัติทางศาสนาซึ่งพบในดินแดนรัฐไต บทความนี้ต้องการสำรวจแง่มุมเหล่านี้ในงานจิตรกรรมฝาผนังพม่าในระหว่างศตวรรษที่ 17 – 19 เพื่อสืบค้นการแพร่กระจายและผลกระทบเหล่านั้น ตลอดจนวิธีการอันหลากหลายทั้งทางด้านสังคม ศาสนา และการเมืองที่เกิดขึ้น ในท้ายที่สุดจิตรกรรมฝาผนังยังแสดงถึงมุมมองของชาวพม่าที่มีความมั่นใจในวัฒนธรรมของตนแต่ก็พร้อมที่จะรับเอาเนื้อหาบางอย่างจากภายนอก ส่วนหนึ่งเนื่องจากการมีศรัทธาร่วมกันในพระพุทธศาสนาและความสัมพันธ์ทางการเมืองที่เลื่อนไหลใน