วาทกรรม “คนอีสาน” ผ่านพื้นที่อุดมคติในแบบเรียนสังคมศึกษาร่วมสมัย

Abstract

วาทกรรม “คนอีสาน” ผ่านแบบเรียนวิชาสังคมศึกษาได้ถูกประดิษฐ์ในระบบ โรงเรียนเพื่อสร้างความชอบธรรมให้กับนโยบายของรัฐ่อการพัฒนาภูมิภาคของชาติ ปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นภายใต้วิธีคิดร่วมสมัย ได้ฉายภาพความเป้นจริงของคนอีสาน ในจินตนาการของคนไทย ภาพตัวแทนความยากจน ความโง่ ความเจ็บป่วย ความแห้งแล้ง การเป็นกลุ่มคนชายขอบจึงเป็นภาพตัวแทนในวิธีคิดของสังคมโลก ในขณะเดียวกันแบบเรียนกลับลดทอนพลังอํานาจทุนทางวัฒนธรรมของคน ชาติพันธุ์อีสาน ประสบการณ์สาธารณะในแบบเรียนรัฐชาติกลับมีอิทธิพลต่อการ สร้างภาพตัวแทนของคนชาติพันธุ์ในอีสานที่หลากหลายให้กลายเป็น “คนอีสาน” ในอุดมคติวิทยาร่วมสมัยผ่านพื้นที่ทางกายภาพของคนในสังคมไทย การเมืองคือ วิธีการที่ก่อให้เกิดความเป็นคนอีสานได้ก่อตัวขึ้นอย่างชัดแจ้งตั้งแต่มีหลักสูตร แบบแผนในพุทธศักราช 2503 จนถึง หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 นับเป็นเวลากว่าครึ่งศตวรรษที่คนชาติพันธุ์ในอีสานได้ถูกทําให้ กลายเป็น “คนอีสาน” ในวิธีคิดของคนในสังคมอย่างต่อเนื่อง ภาพคนอีสานในมายา คติที่ถูกสร้างขึ้นจากแบบเรียนจึงไม่ต่างกับคนชาติพันธุ์ที่อยู่ในแต่ละภูมิภาคของ ประเทศ ซึ่งการได้รับผลกระทบจากระบบการศึกษาที่เน่นความเป็นเอกภาพได้ ตีตราในฐานะคนไร้ศักดิ์ศรี คนบ้านนอก ความพ่ายแพ้ในการช่วงชิงทรัพยากร คนรับใช้ ตัวตลก คนขอทาน ซึ่งประเด็นทางสังคมที่เกิดขึ้นล้วนมาจากการประดิษฐ์ สร้างทุนทางวัฒนธรรมที่ถูกหล่อหลอมจากหลักสูตรและกระบวนการจัดการศึกษา ในระบบโรงเรียน