การมีส่วนร่วมของชุมชนในการจัดการพื้นที่ป่า บ้านแม่อุมอง ตำบลสบป่อง อำเภอปางมะผ้า จังหวัดแม่ฮ่องสอน

Abstract

การศึกษาเรื่อง การมีส่วนร่วมของชุมชนในการจัดการพื้นที่ป่าบ้านแม่อุมอง ตำบลสบป่อง อำเภอปางมะผ้า จังหวัดแม่ฮ่องสอน มีวัตถุประสงค์คือ 1) เพื่อศึกษาถึงการมีส่วนร่วมของชุมชนในการจัดการพื้นที่ป่าบ้านแม่อุมอง ตำบลสบป่อง อำเภอปางมะผ้า จังหวัดแม่ฮ่องสอน 2) เพื่อวิเคราะห์ปัญหาและข้อจำกัดในการจัดการพื้นที่ป่าบ้านแม่อุมอง ตำบลสบป่อง อำเภอปางมะผ้า จังหวัดแม่ฮ่องสอน การศึกษานี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) ในการเก็บรวบรวมข้อมูลได้ทำการศึกษาจากกลุ่มประชากรตัวอย่าง 2 กลุ่ม คือ กลุ่มผู้นำท้องถิ่นที่เป็นทางการ ได้แก่ กำนันตำบลสบป่อง ผู้ใหญ่บ้านบ้านแม่อุมอง นายก อบต.สบป่อง และ ส.อบต.สบป่อง และกลุ่มชาวบ้าน ได้แก่ ประธานกลุ่มแม่บ้าน ผู้นำพิธีกรรม และชาวบ้าน รวมทั้งสิ้น 20 คน เครื่องมือที่ใช้ คือ แบบสัมภาษณ์ โดยนำข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์เชิงพรรณนา ซึ่งผลการศึกษาสรุปได้ดังนี้ 1. ด้านการมีส่วนร่วมของชาวบ้านในการจัดการพื้นที่ป่าบ้านแม่อุมอง ชาวบ้านได้เข้ามามีส่วนร่วมตั้งแต่การเริ่มโครงการ เช่น การประชุมวางแผน การเสนอข้อคิดเห็น การกำหนดแผนงาน การจัดตั้งคณะกรรมการดำเนินงานในแต่ละฝ่าย การสนับสนุนงบประมาณ การร่วมทำกิจกรรมเกี่ยวกับการจัดการพื้นที่ป่าของหมู่บ้าน การร่วมประเมินผลและติดตามผล การนำปัญหามาวิเคราะห์และร่วมหาทางแก้ไข และมีการทำกิจกรรมการจัดการพื้นที่ป่าร่วมกับหน่วยงานภายนอก ทั้งหน่วยงานราชการและเอกชนมาอย่างต่อเนื่อง 2. ปัญหาและข้อจำกัดในการจัดการพื้นที่ป่าบ้านแม่อุมอง พบว่ามีปัญหาด้านการเมือง คือ ผู้นำท้องถิ่นยังไม่สามารถใช้มาตรการขั้นเด็ดขาด กับผู้ที่ฝ่าฝืนกฎข้อบังคับของหมู่บ้านได้อย่างเต็มที่ อีกทั้งการดำเนินงานของชาวบ้านนั้น ยังขาดงบประมาณสนับสนุนจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ทำให้การดำเนินการจัดการป่านั้นไม่ต่อเนื่อง นอกจากนี้ชาวบ้านยังมีความแตกต่างกันในด้านวิถีชีวิตการดำรงชีพของตน ซึ่งต้องใช้ระยะเวลาค่อนข้างนานในการทำความเข้าใจกับชาวบ้าน และกฎหมายที่ใช้ในการจัดการพื้นที่ป่ายังไม่มีความชัดเจน ชาวบ้านไม่สามารถเข้ามาจัดการปัญหาโดยใช้ข้อกฎหมายได้อย่างเต็มที่ ดังนั้นเพื่อให้ชาวบ้านได้เข้ามามีส่วนร่วมอย่างเต็มที่ ในการจัดการพื้นที่ป่าบ้านแม่อุมอง หน่วยงานราชการทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้องจะต้องมีการสนับสนุนด้านงบประมาณ บุคลากร ความรู้ต่าง ๆ รวมถึงการดำเนินการให้ชาวบ้านได้มีกฎหมายเกี่ยวกับการจัดการป่าที่เป็นรูปธรรมมากขึ้น เพื่อที่ชาวบ้านจะได้ดำเนินการในการจัดการพื้นที่ป่าของตนเองได้อย่างมีประสิทธิภาพ