ความรู้และพฤติกรรมเกี่ยวกับอาหารปลอดภัยในสตรีตั้งครรภ์

Abstract

สตรีตั้งครรภ์และทารกในครรภ์มีความเสี่ยงในการได้รับผลกระทบจากอาหารไม่ปลอดภัย แต่ยังไม่มีหลักฐานเชิงประจักษ์เกี่ยวกับความรู้และพฤติกรรมอาหารปลอดภัยในสตรีตั้งครรภ์ไทย การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อหาความสัมพันธ์ระหว่างความรู้และพฤติกรรมเกี่ยวกับอาหารปลอดภัยในสตรีตั้งครรภ์ ซึ่งแบ่งออกเป็น 5 ด้าน คือ 1) การรักษาความสะอาด 2) การแยกอาหารดิบและสุก 3) การปรุงสุก 4) การรักษาอาหารในอุณหภูมิที่พอเหมาะ และ 5) การใช้น้ำและวัตถุดิบที่ปลอดภัย เครื่องมือทีใช้ในการวิจัย ได้แก่ (1) แบบสอบถามข้อมูลส่วนบุคคลของสตรีตั้งครรภ์ (2) แบบวัดความรู้เกี่ยวกับอาหารปลอดภัยในสตรีตั้งครรภ์ และ (3) แบบวัดพฤติกรรมเกี่ยวกับอาหารปลอดภัยในสตรีตั้งครรภ์ กลุ่มตัวอย่างเป็นสตรีตั้งครรภ์ จำนวน 200 ราย ที่มารับบริการฝากครรภ์ ณ โรงพยาบาลมหาราชนครเชียงใหม่ และโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพ ศูนย์อนามัยเขต 1 เชียงใหม่ ระหว่างเดือนพฤษภาคม ถึงมิถุนายน พ.ศ. 2559 คัดเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบตามสะดวก ร้อยละ 39.50 ของกลุ่มตัวอย่าง มีอาการผิดปกติในระบบทางเดินอาหารในระยะตั้งครรภ์ โดยส่วนใหญ่เป็นอาการท้องอืด และท้องเดิน/ท้องเสีย

ผลการวิจัย พบว่า คะแนนเฉลี่ยความรู้เกี่ยวกับอาหารปลอดภัย จัดอยู่ในระดับสูง เท่ากับ 32.19 คะแนน (S.D.= 6.73) จากการแบ่งเป็น 5 ระดับ คือ ต่ำมาก ต่ำ ปานกลาง สูง และสูงมาก ด้านที่จัดอยู่ในระดับต่ำ คือ การรักษาอาหารในอุณหภูมิที่พอเหมาะ ( = 1.84 S.D.=1.37) ส่วนคะแนนเฉลี่ยพฤติกรรมเกี่ยวกับอาหารปลอดภัยในสตรีตั้งครรภ์ของกลุ่มตัวอย่าง จัดอยู่ในระดับสูง เท่ากับ 79.52 คะแนน (S.D. = 9.65) จาการแบ่งเป็น 5 ระดับ เหมือนกับความรู้เกี่ยวกับอาหารปลอดภัย ด้านที่จัดอยู่ในระดับปานกลาง คือ การรักษาอาหารในอุณหภูมิที่พอเหมาะ ( =8.63 S.D.=1.95) จากสถิติสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์สเปียร์แมน ความรู้เกี่ยวกับอาหารปลอดภัยในสตรีตั้งครรภ์มีความสัมพันธ์ทางบวกกับพฤติกรรมเกี่ยวกับอาหารปลอดภัยในสตรีตั้งครรภ์อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (r=.37, p<.001)

ข้อเสนอแนะ คือ ควรมีการให้สุขศึกษาแก่สตรีตั้งครรภ์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งด้านการรักษาอาหารในอุณหภูมิที่พอเหมาะ นอกจากนั้นควรมีการสำรวจในทำนองเดียวกันในสตรีตั้งครรภ์ที่อาศัยอยู่ในพื้นที่ชนบท รวมทั้งปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับความรู้และพฤติกรรมอาหารปลอดภัยในสตรีตั้งครรภ์