พินิจคำสั่ง “ห้ามมั่วสุมชุมนุมทางการเมือง” ของคณะรัฐประหารไทย ในฐานะเครื่องมือการปราบปรามโดยรัฐ

Abstract

บทความชิ้นนี้พิจารณาประกาศ/คำสั่งของคณะรัฐประหารไทย เรื่องการห้ามมั่วสุมชุมนุมทางการเมืองตั้งแต่ห้าคนขึ้นไป ในฐานะเครื่องมือหนึ่งในการปราบปรามทางการเมืองโดยรัฐ (State Repression) โดยศึกษาพัฒนาการและความเปลี่ยนแปลงของการออกคำสั่งลักษณะนี้หลังการรัฐประหารแต่ละครั้งในประวัติศาสตร์การเมืองไทย ชี้ให้เห็นความต่อเนื่องของการใช้เครื่องมือนี้เพื่อควบคุมอำนาจหลังการรัฐประหาร และการทำให้เสรีภาพในการชุมนุมกลายเป็น “อาชญากรรม” ที่มีความผิดทางอาญา จนกลายเป็นเรื่องปกติหลังการเข้ายึดอำนาจทางการเมืองของกองทัพทุกครั้ง บทความนี้ยังพิจารณาลักษณะของการใช้คำสั่งนี้ในยุคของคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) ซึ่งมีการบังคับใช้อย่างเข้มข้นที่สุดเมื่อเทียบกับการรัฐประหารทุกครั้งที่ผ่านมา โดยชี้ให้เห็นเป้าหมายของการใช้คำสั่งที่ถูกทำให้กลายเป็น “กฎหมาย” ในการปราบปรามการคัดค้านการรัฐประหาร การควบคุมการชุมนุมแสดงออกต่อการใช้อำนาจหรือการบริหารประเทศของรัฐบาลทหาร การใช้กฎหมายปิดกั้นแทรกแซงกิจกรรมสาธารณะอย่างกว้างขวาง รวมทั้งการใช้กฎหมายสร้างภาระหรือต้นทุนในการออกมาแสดงออกให้กับพลเมืองในสังคม

This article considered Thai military junta orders to ban political gatherings of five or more people as a state repression tool. It aimed to investigate the development and change of the orders of different Thai military juntas to reveal the continuity of utilization of this tool for power control after each coup and criminalization of the freedom of assembly so that this became a normal practice after each military coup. This article also considered the enforcement of this order under the administration of the National Council for Peace and Order (NCPO), when the order was the most intensively enforced when compared with previous coups. This showed their goal of applying this order, which became a law on suppressing the opposition to the coup, controlling the assembly against the military junta’ power exercising and administration, prohibiting or intervening in public activities, and creating burdens or costs in relation to expressions for activists or politically-active citizens.