การพัฒนาสายพันธุ์ข้าวปรับปรุง ราตูฮีเนติ/ขาวดอกมะลิ 105 และพันธุ์ชัยนาท 1 รุ่น BC4F1 ที่มียีนต้านทานเพลี้ยกระโดด สีน้ำตาลแบบ Bph3 โดยเทคนิคการคัดเลือก ด้วยดีเอ็นเอเครื่องหมาย

Abstract

การพัฒนาข้าวให้ต้านทานต่อเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาลนั้น มีการศึกษาวิจัยอย่างกว้างขวาง ตั้งแต่การค้นหายีนต้านทาน การถ่ายโอนยีนเข้าสู่พืชเป้าหมาย และการคัดเลือกสายพันธุ์ลูกผสมที่เกิดขึ้นให้มีคุณลักษณะตรงตามต้องการ รวมถึงการรับรองสายพันธุ์ และกระบวนการอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง การพัฒนาข้าวพันธุ์ชัยนาท 1 ให้ต้านทานต่อเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาลได้ดำเนินการถ่ายโอนยีนต้านทานชนิด Bph3 จากข้าวสายพันธุ์ปรับปรุงราตูฮีเนติ/ขาวดอกมะลิ 105 สู่ข้าวพันธุ์ชัยนาท 1 กำลังอยู่ในขั้นการพัฒนาเช่นกัน ข้าวลูกผสม F1 ของข้าวทั้งสองสายพันธุ์ซึ่งมียีน Bph3 ได้รับการพัฒนาขึ้นสำเร็จ และกำลังเข้าสู่ขั้นตอนการดำเนินการปรับปรุงคุณภาพให้ใกล้เคียงกับพันธุ์ชัยนาท 1 พร้อมกับยังคงคุณลักษณะต้านทานเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาลที่เกิดจากยีน Bph3 ไว้ โดยการใช้วิธีการปรับปรุงแบบผสมกลับและเทคนิคการใช้โมเลกุลเครื่องหมายดีเอ็นเอช่วยคัดเลือก โดยสร้างสายพันธุ์ปรับปรุงจำนวน 4 รุ่น คือ BC1F1, BC2F1, BC3F1 และ BC4F1 การคัดเลือกลักษณะทางพันธุกรรมของยีน Bph3 แบบ heterozygous ของลูกผสมสายพันธุ์ปรับปรุงที่เกิดขึ้นในแต่ละรุ่นโดยเทคนิคทางชีวโมเลกุลด้วยโมเลกุลเครื่องหมาย 2 ชนิด คือ RM170 และ RM190 ร่วมกับการคัดเลือกลักษณะทางสัณฐานวิทยาที่เหมือนกับพันธุ์ชัยนาท 1 ด้วยสายตา จากการผสมกลับจำนวน 4 ครั้ง สามารถสร้างลูกผสมสายพันธุ์ปรับปรุงรุ่นที่ 4 (BC4F1) ที่มีลักษณะทางพันธุกรรมแบบ heterozygous ของยีน Bph3 และมีลักษณะทางสัณฐานวิทยาที่เหมือนกับพันธุ์ชัยนาท 1 ทางทฤษฎี ร้อยละ 96.875 จำนวน 20 ต้น

Currently, the researches on improvement of rice varieties to resist the infestation of brown plant hopper have been in many steps of progress such as resistant gene discovery, gene transformation to the rice target variety, screening process, certified process and the Bph3 resistant gene transferred from Rathu Heenati/KDML105 to Chai Nat 1 was also in developing stage. F1 lines from those parents carrying Bph3 gene were already produced and the backcross process needed to be carried out to increase the original traits of Chai Nat 1 but Bph3 resistant gene was still retained in the improved line. Therefore, the development of BC4F1 line of Rathu Heenati/KDML105 and Chai Nat 1 carrying Bph3 resistant gene against brown planthopper by marker assisted selection was carried out. The F1 and backcross lines were backcrossed with Chai Nat 1 for 4 times to produce the series of backcross lines from BC1F1, BC2F1, BC3F1 and BC4F1. The genotype of the backcross lines produced in each time of backcrossing was screened by molecular markers RM170 and RM190 and also their phenotypes of those were evaluated by visualization. The BC4F1 improved lines carried heterozygous genotype of Bph3 with the high amount of original traits of Chai Nat 1 (96.875% theoretically) were collected at 20 plants after the 4th backcrossing.