ประสิทธิภาพการใช้และการส่งถ่ายไนโตรเจนที่สัมพันธ์กับการเจริญเติบโตและผลผลิตของข้าวพันธุ์ขาวดอกมะลิ 105 และพันธุ์หอมนิล

Abstract

การศึกษาประสิทธิภาพการใช้และการส่งถ่ายไนโตรเจน ที่สัมพันธ์กับการเจริญเติบโตและการให้ผลผลิตของข้าวได้ทำโดยวางแผนการทดลองแบบ spit plot จำนวน 3 ซ้ำ กำหนดให้ main plot เป็นพันธุ์ข้าว 2พันธุ์ ได้แก่ พันธุ์ขาวดอกมะลิ 105 และพันธุ์หอมนิล และ sub plot เป็นอัตราของไนโตรเจน 3 ระดับ ได้แก่ 0, 15และ 30กก.ไนโตรเจน/ไร่ ผลการศึกษา พบว่า เมื่อใส่ปุ๋ ย 15 กก.ไนโตรเจน/ไร่ ประสิทธิภาพการใช้ไนโตรเจนเพื่อสร้างเป็นน้ำหนักแห้งต้น (dry matter return) ของข้าวขาวดอกมะลิ 105 สูงกว่าข้าวหอมนิลเกือบสองเท่า (30.62 และ 16.11 กก.น้ำหนักแห้ง/กก.ไนโตรเจนตามลำดับ) อย่างไรก็ตาม ที่อัตราปุ๋ยไนโตรเจน 30 กก.ไนโตรเจน/ไร่ dry matter return ของข้าวสองพันธุ์ไม่มีความแตกต่างกันทางสถิติ ส่วนประสิทธิภาพการใช้ไนโตรเจนเพื่อสร้างเป็นผลผลิต (agronomic efficiency)พบว่า ข้าวหอมนิลมีแนวโน้มสูงกว่า ข้าวขาวดอกมะลิ 105 เล็กน้อยโดยมีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 5.85 และ 7.11 กก. ผลผลิต/กก.ไนโตรเจน ตามลำดับ ผลการศึกษาการส่งถ่ายของไนโตรเจน (พลวัตไนโตรเจน) พบว่าความเข้มข้นของไนโตรเจนในราก ต้น และใบของข้าวทั้งพันธุ์ขาวดอกมะลิ 105 และหอมนิลมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นจากระยะแตกกอถึงระยะแป้งอ่อน โดยที่รวงมีความเข้มข้นของไนโตรเจนสูงกว่าใบ ต้น และรากโดยมีค่าสูงสุดเฉลี่ยเท่ากับ 10.4, 7.3, 5.4และ 4.8 มก. ไนโตรเจน/ก. น้ำหนักแห้งตามลำดับอย่างไรก็ตามการใส่อัตราปุ๋ยไนโตรเจนที่สูงขึ้นไม่ทำให้ความเข้มข้นของไนโตรเจนในเนื้อเยื่อข้าวส่วนต่าง ๆ เพิ่มขึ้นแต่ส่งผลให้ข้าวมีน้ำหนักแห้งของราก ต้น ใบ และรวงที่มากขึ้น แสดงให้เห็นว่าความเข้มข้นของไนโตรเจนในเนื้อเยื่อของข้าวไม่มีความสัมพันธ์กับผลผลิตของข้าว ในส่วนของผลผลิตพบว่าข้าวทั้งสองพันธุ์ให้ผลผลิตไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ และตอบสนองต่อปุ๋ ยไนโตรเจนในทิศทางเดียวกัน โดยการให้ปุ๋ยไนโตรเจนที่อัตรา 30 กก.ไนโตรเจน/ไร่ ข้าวให้ผลผลิตมากที่สุดเฉลี่ยเท่ากับ 420.5กก./ไร่