ผลของการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วมเกี่ยวกับการป้องกันโรคหลอดเลือดสมองต่อความรู้ และการรับรู้สมรรถนะแห่งตนของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน

Abstract

โรคหลอดเลือดสมองเป็นหนึ่งในปัญหาทางด้านสาธารณสุขที่สำคัญของประเทศไทย แนวทางหนึ่งที่จะช่วยลดอัตราการเกิดโรคหลอดเลือดสมอง คือการป้องกันผ่านอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) ซึ่งถือว่าเป็นผู้นำด้านสุขภาพของชุมชน การศึกษาครั้งนี้ เป็นการศึกษาวิจัยแบบกึ่งทดลองมีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาผลของการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วมเกี่ยวกับการป้องกันโรคหลอดเลือด สมองต่อความรู้เกี่ยวกับโรคหลอดเลือดสมอง และการรับรู้สมรรถนะแห่งตนของ อสม. ผู้เข้าร่วมการศึกษาเป็น อสม. ที่ปฏิบัติงานในศูนย์สุขภาพชุมชน ตำบลสารภี อำเภอสารภี จังหวัดเชียงใหม่ จำนวน 40 ราย โดยคัดเลือกผู้เข้าร่วมการศึกษาด้วยวิธีการสุ่มอย่างง่าย แบ่งออกเป็นกลุ่มควบคุมซึ่งได้รับความรู้ก่อนการอบรม ตามปกติของโรงพยาบาล หรือแหล่งข้อมูลต่างๆ จำนวน 20 ราย และกลุ่มทดลองที่ได้รับความรู้เรื่อง การป้องกันโรคหลอดเลือดสมอง โดยโปรแกรมการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วม จำนวน 20 ราย ทำการศึกษาระหว่างเดือนธันวาคม 2557 ถึงเดือนมกราคม 2558

เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษาประกอบด้วย แบบบันทึกข้อมูลส่วนบุคคลของ อสม. โปรแกรม การเรียนรู้แบบมีส่วนร่วมเกี่ยวกับการป้องกันโรคหลอดเลือดสมองที่ผู้ศึกษาพัฒนาขึ้น แบบทดสอบความรู้ โรคหลอดเลือดสมอง และแบบสอบถามการรับรู้สมรรถนะแห่งตนในการปฏิบัติการป้องกันโรคหลอดเลือด

สมองของ อสม.ทำการเปรียบเทียบข้อมูลผลลัพธ์ก่อนและหลังการศึกษาการใช้โปรแกรมการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วม และวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ การแจกแจงความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และสถิติทดสอบที ชนิดกลุ่มตัวอย่างเป็นที่อิสระต่อกัน

ผลการศึกษาพบว่ากลุ่มทดลองมีคะแนนเฉลี่ยความรู้ คะแนนเฉลี่ยสมรรถนะแห่งตน เรื่องการป้องกันโรคหลอดเลือดสมองสูงกว่าก่อนได้รับโปรแกรม และสูงกว่ากลุ่มควบคุม อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01

ผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่า โปรแกรมการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วมเกี่ยวกับการป้องกันโรคหลอดเลือดสมอง มีผลทำให้ผู้เข้าร่วมการศึกษามีความรู้ เกิดการพัฒนาความรู้ และมีการรับรู้สมรรถนะแห่งตนในการป้องกันโรคหลอดเลือดสมอง จึงควรนำโปรแกรมการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วมมาใช้ในการสอน อสม. เพื่อป้องกันการเกิดโรคหลอดเลือดสมองให้มีประสิทธิภาพและยั่งยืน