การเปลี่ยนแปลงโครงสร้างตลาดและโอกาสของการท่องเที่ยวไทยในตลาดนักท่องเที่ยวชาวต่างชาติสำคัญ

Abstract

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ประเมินความได้เปรียบและตำแหน่งความสามารถในการแข่งขันด้านการท่องเที่ยวของไทยเมื่อเทียบกับคู่แข่งในอาเซียน และ 2) วิเคราะห์สถานการณ์แนวโน้มตลาดและโอกาสของการท่องเที่ยวไทยในตลาดนักท่องเที่ยวชาวต่างชาติที่สำคัญ หลังการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างการตลาดนักท่องเที่ยวชาวต่างชาติและสถานการณ์ความวุ่นวายภายในประเทศไทย โดยประยุกต์ใช้อัตราส่วนความได้เปรียบในการแข่งขันทั้งในเชิงสถิตและพลวัต และประยุกต์ใช้ Shift-share analysis (SSA) เพื่อวิเคราะห์ข้อมูลในช่วงปี พ.ศ. 2552-2555 (หลังการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างตลาด) และ พ.ศ. 2558-2560 (หลังการรัฐประหาร)

ผลการศึกษา พบว่า ตลาดอาเซียนยังคงเป็นตลาดที่ไทยไม่มีความได้เปรียบในการแข่งขัน ส่วนตลาดยุโรปเป็นตลาดเดียวที่ไทยและอาเซียนต่างก็มีความสามารถในการดึงดูดลดลง ขณะที่ตลาดจีนเป็นตลาดที่ไทยมีความสามารถในการดึงดูดน้อยกว่าอาเซียน สำหรับรัสเซียและอินเดียเป็นสองตลาดที่ไทยมีความสามารถในการดึงดูดมากกว่าอาเซียน การขยายตัวของตลาดหลักที่สำคัญในช่วงปี พ.ศ. 2558-2560 ได้รับอนิสงส์จากปัจจัยที่แตกต่างกัน ทั้งจากความสามารถในการดึงดูดร่วมกันของอาเซียน และจาก ความชำนาญพิเศษและความสามารถในการแข่งขันของไทย นอกจากนี้ ตลาดหลักที่สำคัญแต่ละตลาดมีแนวโน้มสถานการณ์ตลาดแตกต่างกัน ดังนั้นจึงควรใช้กลยุทธ์การตลาดที่แตกต่างกัน โดยตลาดยุโรป รัสเซีย และอินเดีย เป็นสามตลาดที่ไทยไม่จำเป็นต้องเปลี่ยนกลยุทธ์การตลาด ส่วนตลาดอาเซียนเป็นตลาดที่ไทยควรทุ่มเทความสนใจให้มากขึ้นเพื่อสร้างความชำนาญพิเศษ สำหรับตลาดจีนเป็นตลาดที่ไทย ควรให้ความสำคัญต่อไปเพื่อยกระดับความได้เปรียบในการแข่งขัน

จากผลการศึกษามีข้อเสนอแนะที่สำคัญว่า ไทยควรใช้นโยบายทางการตลาดที่แตกต่างกันตามกลุ่มตลาดและพลวัตการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น โดยควรมีการติดตามและวิเคราะห์การเปลี่ยนแปลงความสามารถในการแข่งขันและความชำนาญพิเศษของตัวเองในแต่ละตลาดอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้สามารถดำเนินนโยบายที่สอดคล้องและทันท่วงทีกับการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นอย่างรวดเร็วในปัจจุบัน