ระบาดวิทยาคุณลักษณะและปัจจัยทํานายโรคหลอดเลือดสมองแตก

Abstract

วัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาอุบัติการณ์คุณลักษณะและปัจจัยทํานายโรคหลอดเลือดสมองแตกของผู้ป่วยที่เข้ารับการรักษาในโรงเรียนแพทย์ระดับตติยภูมิในภาคเหนือตอนบน

วิธีการการศึกษา ครั้งนี้เป็นการศึกษาย้อนหลังจากเวชระเบียนอิเล็กทรอนิกส์ในผู้ป่วยที่ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นโรคหลอดเลือดสมองแตกที่มีอายุตั้งแต่ 15 ปีขึ้นไปเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลมหาราชนครเชียงใหม่ 5 ปีย้อนหลังตั้งแต่ มกราคม พ.ศ. 2552 ถึงธันวาคม พ.ศ. 2556 วิเคราะห์ข้อมูลเป็นความถี่และร้อยละและการวิเคราะห์การถดถอยพหุโลจิสติก

ผลการศึกษา ผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองแตกมีจํานวนทั้งหมด 647 รายคิดเป็นร้อยละ 18.1 จากจํานวนผู้ป่วยโรคหลอดเลือดทั้งหมดที่เข้ารับการรักษาในช่วงเวลาที่ทําการศึกษา 3,580 รายคุณลักษณะของกลุ่มตัวอย่างเป็นเพศชายร้อยละ 56.9 มีอายุเฉลี่ย 56.2 ปีเป็นการรับจากการส่งต่อจากโรงพยาบาลอื่นๆร้อยละ 77.0 สิทธิบัตรในการรักษาเป็นบัตรประกันสุขภาพถ้วนหน้าร้อยละ 78.8 เมื่อจําแนกที่อยู่ของผู้ป่วยพบว่าอยู่ในจังหวัดเชียงใหม่ร้อยละ 62.3 ส่วนการวินิจฉัยพบว่าเป็นเลือดออกในสมอง (intracerebral hemorrhage) ถึงร้อยละ 62.0 มีค่าคะแนนกลาสโกว (Glasgow Coma Score/GCS) แรกรับอยู่ในช่วง 9-15 ร้อยละ 62.8 ปัจจัยเสี่ยง 5 อันดับแรก ได้แก่ ความดันโลหิตสูงภาวะคอเลสเตอรอลในเลือดสูง (>200 มิลลิกรัม) การดื่มสุรา สูบบุหรี่ และการรับประทานยารักษาโรคความดันโลหิตสูงไม่สม่ําเสมอและหรือขาดยา ผลการวิเคราะห์การถดถอยพหุโลจิสติกพบว่าปัจจัยทํานายโรคหลอดเลือดสมองแตกอย่างมีนัยสําคัญทางสถิติได้แก่ เพศชาย (p<.001, OR=2.9, 95% CI [2.1-4.2]), ความดันโลหิตสูง (p<.001, OR=3.9, 95% CI [2.4-6.2]), คอเลสเตอรอลในเลือดสูง (p<.05, OR=1.0 [0.9-1.0]) และการรับประทานยารักษาความดันโลหิตสูงไมสม่ําเสมอหรือหยุดยาเอง (p<.05, OR=1.8, 95% CI [1.1-3.4]).

สรุป โรคหลอดเลือดสมองแตกพบในเพศชายมากกว่าเพศหญิง 2.9 เท่าปัจจัยทํานายโรคอย่างมีนัยสําคัญทางสถิติ ได้แก่ เพศชายความดันโลหิตสูง คอเลสเตอรอลในเลือดสูง และรับประทานยารักษาความดันโลหิตสูงไม่สม่ําเสมอหรือหยุดยาเอง การควบคุมพฤติกรรมเสี่ยงและเน้นให้เข้าใจถึงโรคหลอดเลือดสมองแตก ซึ่งมีอัตราการตายและมีพิการสูงจะช่วยป้องกันความเสี่ยงเบื้องต้น เชียงใหม่เวชสาร 2562;58(3):159-70.