ประสบการณ์และความคิดเห็นของทันตแพทย์ไทยในการให้บริการทันตกรรมแก่ผู้ประกันตน

Abstract

วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาประสบการณ์ของทันตแพทย์ไทยในการให้บริการทันตกรรมแก่ผู้ประกันตน และความคิดเห็นต่อระบบการให้บริการและสิทธิของผู้ประกันตน รวมทั้งปัญหาและข้อเสนอแนะต่างๆ วัสดุและวิธีการ: การศึกษานี้เป็นการสำรวจเชิงพรรณนา ณ จุดเวลาใดเวลาหนึ่ง แบบตัดขวาง ในทันตแพทย์ที่ปฏิบัติงานอยู่ในสถานพยาบาลของรัฐและเอกชนในขณะที่ศึกษา เลือกตัวอย่างแบบเฉพาะเจาะจง โดยกลุ่มตัวอย่างคือสถานพยาบาลของรัฐและเอกชนใน 12 จังหวัด ได้แก่ กรุงเทพมหานคร สมุทรปราการ ปทุมธานี นนทบุรี ชลบุรี ระยอง อยุธยา สระบุรี นครราชสีมา สงขลา เชียงใหม่ และลำพูน จำนวนทั้งสิ้น 2998 แห่ง ใช้แบบสำรวจที่สร้างขึ้นจากการทบทวนวรรณกรรม ซึ่งประกอบด้วย ข้อมูลทั่วไปจำนวน 7 ข้อ ประสบการณ์ในการให้บริการแก่ผู้ประกันตน และความคิดเห็นต่อระบบการให้บริการและสิทธิของผู้ประกันตน จำนวน 15 ข้อ เก็บข้อมูลโดยส่งแบบสำรวจทางไปรษณีย์ในช่วงเดือนกรกฎาคมถึงเดือนกันยายน 2559 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่ามัธยฐาน และค่าส่วนเบี่ยงเบนควอไทล์ ผลการศึกษา: แบบสำรวจได้รับการตอบกลับ 364 แห่ง (ร้อยละ 12.4) ทันตแพทย์ส่วนใหญ่ (ร้อยละ 83.2)ปฏิบัติงานอยู่ในคลินิกเอกชน และเกือบทุกคน (ร้อยละ 99.0) เคยมีประสบการณ์ในการให้บริการทันตกรรมแก่ผู้ประกันตน โดยประเภทของการให้บริการ 3 ลำดับแรกได้แก่ ขูดหินน้ำลาย (ร้อยละ 98.3) อุดฟัน (ร้อยละ 7.8)และถอนฟัน (ร้อยละ 97.2) ส่วนความคิดเห็นต่อระบบการให้บริการในประเด็นต่างๆ มีดังนี้ (1) การเข้าไปจัดบริการในสถานประกอบการ ในภาพรวม ไม่เห็นด้วย (ร้อยละ 67.4) โดยเฉพาะคลินิกเอกชน เนื่องจากความไม่เพียงพอของจำนวนบุคลากร เครื่องมือ และวัสดุอุปกรณ์ ความไม่สะดวกเรื่องของเวลา รวมทั้ง การจัดระบบการจัดการทำให้ปลอดเชื้อ (2) การปรับระบบทั้งการให้ผู้ประกันตนขึ้นทะเบียนกับสถานพยาบาลและการเบิกจ่ายโดยให้สถานพยาบาลเป็นผู้ดำเนินการหลักและมีระบบรองรับ ในภาพรวมเกือบครึ่ง ไม่เห็นด้วย คือ ร้อยละ 45.5 และ 45.2 ตามลำดับ (3) ความครอบคลุมของสิทธิการได้รับบริการทันตกรรมที่ผู้ประกันตนที่ใช้สิทธิประกันสังคมในปัจจุบันโดยในภาพรวมส่วนใหญ่ (ร้อยละ 66.9) ทันตแพทย์ทั้งภาครัฐและเอกชนมีความเห็นสอดคล้องกันคือเห็นว่ายังไม่ครอบคลุม และเห็นด้วยหากมีการเพิ่มสิทธิด้านทันตกรรมป้องกันและการตรวจสุขภาพช่องปากประจำปี และ (4) ค่าบริการในปัจจุบัน ทันตแพทย์ทั้งภาครัฐและเอกชนมากกว่าร้อยละ 80 เห็นว่าควรปรับปรุง ปัญหาในการให้บริการที่พบได้แก่ ระบบการเบิกจ่ายที่ไม่ค่อยสะดวกสำหรับผู้ประกันตน ค่าบริการที่ไม่ครอบคลุมการรักษา ความเข้าใจเรื่องสิทธิของผู้ประกันตน และการขอให้ออกเอกสารอันเป็นเท็จ ข้อเสนอแนะ คือ เพิ่มความครอบคลุมของสิทธิที่ได้รับควบคู่กับคิดค่าบริการให้เหมาะสม มีการจัดระบบการเบิกจ่ายที่ง่าย สะดวก ไม่ยุ่งยาก และเพิ่มการเผยแพร่เรื่องของสิทธิให้มากกว่าที่เป็นอยู่ บทสรุป: ทันตแพทย์ทั้งภาครัฐและเอกชนต่างเคยมีประสบการณ์ในการให้บริการทันตกรรมแก่ผู้ประกันตนและมีความคิดเห็นต่อระบบการให้บริการและสิทธิของผู้ประกันตนที่แตกต่างกันในแต่ละประเด็นตามบริบทของการปฏิบัติงานที่มีความแตกต่างกันโดยเฉพาะอย่างยิ่งในด้านกำลังคน เครื่องมือ และวัสดุอุปกรณ์