การเคลื่อนไหวของประชาสังคม ในเมืองเชียงใหม่ต่อประเด็นปัญหา ที่เกิดจากความเป็นเมืองระหว่าง ปี พ.ศ. 2540 – 2551

Abstract

บทความนี้เป็นการทำาความเข้าใจต่อการเคลื่อนไหวของประชา สังคมในเขตเมืองเชียงใหม่ ต่อประเด็นปัญหาที่เกิดจากความเป็นเมือง โดยสนใจศึกษาในช่วงเวลาระหว่างปี พ.ศ. 2540 - 2551 ซึ่งเป็นช่วงเวลา ที่เกิดการมีส่วนร่วมของประชาชนต่อการพัฒนาท้องถิ่นและ/หรือตรวจ สอบการทำางานของภาครัฐอย่างกว้างขวาง การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์ คือ เพื่อศึกษาความเป็นเมืองที่เกิดขึ้นในเขตเมืองเชียงใหม่ ทั้งทางด้าน สังคม เศรษฐกิจ การเมือง และปัญหาที่เกิดขึ้นจากความเป็นเมือง และ เพื่อศึกษาพฤติกรรมการเคลื่อนไหวของกลุ่มประชาสังคม 5 กลุ่มคือ องค์กรกลุ่มเพื่อนร่วมงาน (POP) ภาคีคนฮักเจียงใหม่ ชมรมจักรยาน วันอาทิตย์ เชียงใหม่ ชาวบ้านวัดเกต และชุมชนสุเทพ ผลการศึกษาพบว่า การพัฒนาที่มุ่งเน้นให้เชียงใหม่เป็นศูนย์กลาง ส่วนภูมิภาค ทำาให้เกิดภาวะความเป็นเมืองของเมืองเชียงใหม่ โดย สามารถแบ่งได้เป็น 3 ลักษณะคือ 1) ความเป็นเมืองเชิงพื้นที่ ดัง จะเห็นว่ามีการเปลี่ยนแปลงการใช้ที่ดินในเขตเมืองอย่างชัดเจน โดย เฉพาะความหนาแน่นของพื้นที่อยู่อาศัยและการกระจายตัวของพื้นที่ พาณิชยกรรม อาคารสูงกระจัดกระจายอยู่ทั่วไป มีสิ่งปลูกสร้างต่างๆ อย่างไร้ระเบียบ และการเพิ่มสูงขึ้นราคาที่ดินในเขตเมือง 2) ความเป็น เมืองเชิงสังคม กล่าวคือ มีการเพิ่มขึ้นของจำานวนประชากรและความ หนาแน่น ตลอดจนการเพิ่มขึ้นของรายได้ต่อปีของประชากร และ 3) ความเป็นเมืองเชิงการเมือง ซึ่งเกิดจากนโยบายทั้งจากภาครัฐส่วน กลางและจากหน่วยงานท้องถิ่น ขณะเดียวกันความเป็นเมืองดังกล่าว ก็นำามาสู่ปัญหาของความเป็นเมือง กล่าวคือ ปัญหาจากการกำาหนด นโยบายของภาครัฐโดยขาดการมีส่วนร่วมของประชาชน ปัญหาเรื่อง ความเสื่อมโทรมของทรัพยากรและสิ่งแวดล้อม ปัญหาช่องว่างทาง วัฒนธรรม ปัญหาความเหลื่อมลำ้าทางเศรษฐกิจ สำาหรับการเคลื่อนไหวของกลุ่มประชาสังคม พบว่า กลุ่มตัวอย่าง ทั้งหมดนั้นมีเป้าหมายการทำางานร่วมกัน คือ เพื่อสร้างการมีส่วนร่วม ของประชาชนในการพัฒนาเมืองเชียงใหม่ให้เป็นไปอย่างมีทิศทางที่ ชัดเจนและสอดรับกับความต้องการของประชาชน โดยการมีส่วนร่วม นั้นต้องเป็นการมีส่วนร่วมในการรับรู้ข้อมูลโครงการการพัฒนาต่างๆ อย่างโปร่งใส ชัดเจน มีส่วนร่วมในการนำาเสนอข้อเสนอแนะและร่วม ตัดสินใจ ซึ่งกลุ่มประชาสังคมส่วนใหญ่จะทำางานในลักษณะยืดหยุ่น และเป็นการทำางานในลักษณะของอาสาสมัคร หากแต่สามารถที่จะ ตรวจสอบ ผลักดัน และแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นจากการพัฒนาในเมือง เชียงใหม่ ร่วมกับการสร้างจิตสำานึกร่วมของคนที่อาศัยอยู่ในเมือง เชียงใหม่และเด็กเยาวชนรุ่นหลัง