สังเขปประวัติศาสตร์ว่าด้วยมานุษยวิทยาใน ประเทศไทย อ้างอิงโดยเฉพาะภาคเหนือ

Abstract

ในฐานะนักประวัติศาสตร์ ซึ่งสนใจประวัติศาสตร์ของความคิด และปัญญาชน ข้าพเจ้าได้เรียนรู้หลายอย่างจาก อานันท์ กาญจนพันธุ์ นักมานุษยวิทยาผู้ซึ่งคิดอย่างเป็นประวัติศาสตร์ งานวิทยานิพนธ์ระดับ ปริญญาโท ปี 2519 ของอานันท์นั้นเป็นเรื่องเกี่ยวกับประวัติศาสตร์นิพนธ์ ของล้านนาในช่วงพุทธศตวรรษที่ 21 และ 22 และราวๆ ครึ่งหนึ่งของงาน วิทยานิพนธ์ระดับปริญญาเอก ปี 2527 เรื่องกระบวนการเปลี่ยนแปลงเข้า สู่ระบบตลาดบางส่วนของการผลิตข้าว ก็เป็นงานศึกษาเชิงประวัติศาสตร์ ว่าด้วยการเกษตรกรรมในภาคเหนือของไทยนับจากกลางพุทธศตวรรษที่ 19 เปน็ตน้มาจนกระทัง่ถงึป ี2497 นบัจากนัน้มางานวจิยัของอานนัทไ์ดมุ้ง่ เน้นให้ความสนใจต่อการศึกษาประเด็นปัญหาเกี่ยวกับเรื่อง กระบวนการ เปลี่ยนแปลงเข้าสู่ระบบตลาดของการผลิตข้าวในภาคเหนือของไทย พิธีกรรมไหว้ผี ระบบการสืบทอดเชื้อสายทางฝ่ายแม่ ชนชั้น พิธีกรรมของ ท้องถิ่นล้านนากับปฏิสัมพันธ์ด้านต่างๆ ที่มีต่อเจ้าหน้าที่รัฐและอำานาจ ของรฐัไทยสว่นกลาง การถอืครองทดี่นิและความเปน็ชาวนา ชมุชนกบัการ จัดการทรัพยากรธรรมชาติ (ดิน ป่า นำ้า) สิทธิชุมชนในที่ดินและการเข้าถึง ทรัพยากรธรรมชาติ และล่าสุด คือเรื่องเกี่ยวกับ ทฤษฎีและวิธีคิด ในเชิง มานุษยวิทยา นักประวัติศาสตร์เลือกที่จะให้อรรถาธิบายถึงเงื่อนไขต่างๆ ของปจัจบุนัดว้ยการมองยอ้นกลบัไปในอดตี และเพอื่ใหภ้ารกจิทางวชิาการ ดังกล่าวบรรลุผล พวกเขามองหาแบบแผนความคล้ายคลึงต่างๆ ระหว่าง อดีตกับปัจจุบัน ดังนั้นต่อคำาถามที่ว่า ใครคือสายธารความคิดที่ดำารงอยู่ ก่อนหน้า อานันท์ กาญจนพันธุ์ ในบริบทประวัติศาสตร์มานุษยวิทยาไทย เพื่อที่จะตอบคำาถามดังกล่าว เกี่ยวกับ ต้นธารทางปัญญาของอานันท์ ในบทความนี้ข้าพเจ้าอยากจะเสนอสังเขปประวัติศาสตร์ว่าด้วย อานันท์ กาญจนพันธุ์ ประวัติศาสตร์ของความคิดซึ่งอานันท์อาจไม่ได้ตระหนักว่า ท่านนั้นเป็นส่วนหนึ่งของบริบททางความคิดดังกล่าว