พิธีกรรมและระบบความเชื่อ: เศรษฐศาสตร์การเมืองเชิงมานุษยวิทยา ของอานันท์ กาญจนพันธุ์

Abstract

เป็นที่ยอมรับกันว่าผลงานการเขียนของ อานันท์ กาญจนพันธุ์ ได้มี ส่วนผลักดันสำคัญต่อการศึกษาด้านมานุษยวิทยาไทยอย่างกว้างขวาง ผลงานของท่านครอบคลุมตั้งแต่พัฒนาการของสังคมเกษตร การจำแนกความแตกต่างของชาวนา การควบคุมแรงงาน กรรมสิทธิ์ที่ดินป่าชุมชน รวมจนไปถึงเรื่องระบบความเชื่อ พิธีกรรมปฏิบัติ ระบบศีลธรรม เพศสภาพ และ การใช้เวทมนตร์คาถา กล่าวได้ว่าแทบไม่มีนักมานุษยวิทยาไทยคนใดที่จะ ศึกษาค้นคว้าครอบคลุมประเด็นปัญหาเหล่านี้ได้เท่าที่อานันท์ทำมา งานศึกษาส่วนใหญ่ของท่านดำ เนินไปภายใต้แนวการศึกษาวิเคราะห์แบบองค์ รวมซึ่งให้ความสนใจกับความสัมพันธ์เชิงซ้อนและพลวัตรการเปลี่ยนแปลง ในมิติด้านเศรษฐศาสตร์การเมืองของสังคมชาวนา บทความชิ้นนี้จะ พยายามทบทวนและชี้ให้เห็นถึงการศึกษาวิเคราะห์ในแนว ‘เศรษฐศาสตร์ การเมืองเชิงมานุษยวิทยา’ ที่ว่านี้ โดยจะมุ่งเน้นไปที่ผลงานของอานันท์ ด้านที่เกี่ยวกับ ระบบความเชื่อและพิธีกรรมในภาคเหนือของประเทศไทย